Nhìn lại ngành gỗ Việt Nam 2024: Đột phá & Thách thức

Năm 2024 đã khép lại với nhiều dấu ấn đối với ngành gỗ Việt Nam. Dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, đây vẫn là một năm có những bước chuyển mình tích cực, góp phần định vị Việt Nam trong chuỗi cung ứng gỗ quốc tế. Cùng ADX Plywood nhìn lại ngành gỗ Việt 2024 với những thành tích vượt trội, những khó khăn tồn đọng cùng định hướng phát triển 2025 trong bài viết dưới đây!

Nhìn lại điểm sáng ngành gỗ 2024

Năm 2024 đánh dấu sự chuyển mình mạnh mẽ của ngành gỗ Việt Nam sau những thách thức kéo dài từ đại dịch COVID-19 và sự suy giảm của nền kinh tế toàn cầu. Nhờ nỗ lực của các doanh nghiệp trong việc đẩy mạnh xuất khẩu, đầu tư công nghệ và hướng đến sự phát triển bền vững, ngành gỗ đã đạt được nhiều thành tựu đáng tự hào.

Kim ngạch xuất khẩu gỗ đầy ấn tượng

Xuất khẩu là một trong những điểm sáng nổi bật nhất của ngành gỗ 2024. Theo thông kê, kim ngạch xuất khẩu ngành gỗ đạt mốc 16 tỷ USD, cho thấy dấu hiệu phục hồi sau giai đoạn suy giảm.

• Sự tăng trưởng đáng chú ý: Con số 16 tỷ USD không chỉ thể hiện sức bật của ngành mà còn khẳng định vị thế của Việt Nam trên thị trường xuất khẩu gỗ toàn cầu.
• Nguyên nhân chính: Nhiều doanh nghiệp đã chủ động cải tiến sản phẩm, tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế, và tìm kiếm các thị trường tiềm năng để bù đắp những khó khăn trước đó.

Thị trường xuất khẩu gỗ mục tiêu

Xu hướng phát triển được thể hiện rõ nét qua việc khai thác hiệu quả các thị trường mục tiêu lớn trên thế giới.

1. Thị trường Mỹ: Vẫn dẫn đầu là đích đến xuất khẩu chính.

Là thị trường xuất khẩu lớn nhất của ngành gỗ Việt Nam, Mỹ tiếp tục dẫn đầu nhờ nhu cầu ổn định đối với các sản phẩm nội thất và vật liệu xây dựng. Sự tập trung vào thị trường này đòi hỏi các doanh nghiệp phải đáp ứng nghiêm ngặt các tiêu chuẩn về chất lượng, nguồn gốc nguyên liệu, và khả năng cạnh tranh giá cả.

2. Thị trường EU: Tiếp tục tăng trưởng nhờ tận dụng hiệp định EVFTA

Hiệp định EVFTA mang lại lợi thế lớn cho ngành gỗ, giúp giảm thuế quan và tăng khả năng tiếp cận các thị trường khó tính như Đức, Pháp và Hà Lan. Nhiều sản phẩm gỗ Việt Nam như sàn gỗ, ván ép và đồ nội thất đã được đánh giá cao tại EU nhờ chất lượng vượt trội và quy trình sản xuất bền vững.

3. Thị trường châu Á: Trung Quốc và Nhật Bản chiếm thị phần quan trọng

Trung Quốc và Nhật Bản tiếp tục là hai đối tác quan trọng của Việt Nam trong khu vực. Theo đó, Trung Quốc nhập khẩu lượng lớn các sản phẩm gỗ thô và gỗ công nghiệp, trong khi Nhật Bản có nhu cầu cao về sản phẩm nội thất tinh xảo và thân thiện môi trường.

Mục tiêu chuyển đổi xanh và bền vững

Trước xu hướng toàn cầu về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ để đáp ứng các yêu cầu này. Nhiều doanh nghiệp đã chuyển hướng sang sản xuất gỗ xanh, tập trung vào nắm bắt tiêu chuẩn FSC và sử dụng nguyên liệu gỗ hợp pháp, góp phần đảm bảo tính bền vững.

• Chuyển hướng sang sản xuất xanh: Nhiều doanh nghiệp tập trung vào việc sử dụng nguồn nguyên liệu hợp pháp và giảm thiểu tác động môi trường trong quá trình sản xuất.
• Tiêu chuẩn FSC: Đây là một tiêu chí quan trọng giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín và dễ dàng tiếp cận các thị trường quốc tế, đặc biệt là EU và Mỹ.
• Lợi ích dài hạn: Việc chuyển đổi này không chỉ bảo vệ môi trường mà còn giúp các doanh nghiệp tăng tính cạnh tranh và duy trì hoạt động bền vững.

Đầu tư vào công nghệ

Sự đổi mới công nghệ đã và đang là chìa khóa quan trọng giúp ngành gỗ 2024 Việt Nam duy trì đà tăng trưởng và nâng cao chất lượng sản phẩm. Việc ứng dụng công nghệ hiện đại như các dây chuyền tự động, CNC, AI đã giúp tăng năng suất làm việc và đảm bảo chất lượng sản phẩm.

Dây chuyền tự động và CNC

• Các dây chuyền sản xuất tự động giúp giảm thiểu lao động thủ công, đồng thời tăng tốc độ và tính đồng bộ trong sản phẩm.
• Máy CNC (Computer Numerical Control) hỗ trợ gia công chính xác, đáp ứng được những thiết kế phức tạp và yêu cầu khắt khe từ khách hàng.

Ứng dụng AI và phân tích dữ liệu

• AI được sử dụng trong việc kiểm tra chất lượng sản phẩm, phát hiện lỗi sản xuất nhanh chóng và giảm lãng phí nguyên vật liệu.
• Công nghệ phân tích dữ liệu giúp doanh nghiệp nắm bắt xu hướng tiêu dùng và tối ưu hóa quy trình vận hành.

Nhìn chung, với những điểm sáng về xuất khẩu, thị trường mục tiêu, sự chuyển đổi xanh và ứng dụng công nghệ, ngành gỗ Việt Nam đã khẳng định vai trò là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn và có tiềm năng phát triển mạnh mẽ trong những năm tới.

Những thách thức tồn tại đối với ngành gỗ Việt

Mặc dù ngành gỗ Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể trong năm 2024, vẫn còn một số thách thức lớn ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của ngành. Các vấn đề này đòi hỏi sự chú ý đặc biệt từ doanh nghiệp và các cơ quan quản lý để duy trì đà tăng trưởng trong những năm tiếp theo.

Áp lực từ biến động kinh tế toàn cầu

Ngành gỗ Việt Nam đang chịu ảnh hưởng không nhỏ từ tình hình kinh tế thế giới, bao gồm lạm phát, suy thoái kinh tế và những bất ổn địa chính trị. Các thị trường xuất khẩu chính như Mỹ và EU đang giảm tiêu thụ sản phẩm gỗ do áp lực lạm phát và suy giảm sức mua. Trong khi đó, giá cước vận chuyển quốc tế vẫn duy trì ở mức cao, làm tăng chi phí xuất khẩu và ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp.

Cạnh tranh khốc liệt ở thị trường Quốc tế

Ngành gỗ Việt Nam đang đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các quốc gia khác như Trung Quốc, Indonesia, và Malaysia, vốn có năng lực sản xuất mạnh và chi phí thấp hơn. Trong khi đó, một số doanh nghiệp trong nước chưa đáp ứng được các tiêu chuẩn cao từ thị trường quốc tế, khiến sức cạnh tranh giảm so với các đối thủ lớn. Sự phụ thuộc vào các thị trường lớn như Mỹ và EU cũng khiến ngành dễ bị tổn thương nếu có sự thay đổi về chính sách thương mại hoặc nhu cầu tiêu thụ.

Khó khăn trong việc đảm bảo nguồn nguyên liệu bền vững

Nguồn nguyên liệu gỗ trong nước đang chịu nhiều áp lực từ việc khai thác rừng trái phép, nguồn cung hạn chế, và yêu cầu khắt khe về chứng nhận bền vững. Việc đáp ứng các nguồn gỗ hợp pháp, đạt tiêu chuẩn như FSC (Chứng nhận quản lý rừng bền vững) và VPA/FLEGT (Hệ thống pháp lý về gỗ) gây khó khăn cho nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đi cùng với đó, giá gỗ nguyên liệu, đặc biệt là gỗ nhập khẩu, tiếp tục tăng, ảnh hưởng đến giá thành sản xuất và khả năng cạnh tranh.

Hạn chế trong công nghệ và năng lực sản xuất

Mặc dù một số doanh nghiệp lớn đã đầu tư vào công nghệ hiện đại, nhưng nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn còn phụ thuộc vào lao động thủ công và công nghệ lạc hậu. Nhiều doanh nghiệp chưa đủ nguồn lực để ứng dụng công nghệ tự động hóa, CNC, và AI, dẫn đến năng suất thấp và chi phí sản xuất cao. Việc sản xuất theo phương pháp truyền thống thường gây ra sự không đồng đều trong sản phẩm, ảnh hưởng đến uy tín thương hiệu.

Các quy định khắt khe về môi trường

Các quốc gia nhập khẩu gỗ đang ngày càng siết chặt các quy định về nguồn gốc và tính bền vững của nguyên liệu gỗ, tạo thêm áp lực cho doanh nghiệp Việt Nam. Đặc biệt ở các thị trường khó tính như EU, Mỹ, và Nhật Bản yêu cầu gỗ phải có chứng nhận hợp pháp và sản xuất theo tiêu chuẩn bền vững, trong khi nhiều doanh nghiệp Việt Nam chưa đáp ứng được các yêu cầu này. Cùng với đó, các nhà nhập khẩu ngày càng quan tâm đến lượng khí thải carbon từ các nhà máy sản xuất gỗ, buộc doanh nghiệp phải đầu tư vào công nghệ thân thiện với môi trường.

Thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao

Ngành gỗ vẫn đối mặt với tình trạng thiếu lao động có tay nghề cao và đội ngũ nhân sự am hiểu về công nghệ hiện đại. Chất lượng đào tạo thấp: Các chương trình đào tạo nghề trong nước còn hạn chế, chưa đáp ứng nhu cầu nhân lực ngày càng cao của ngành. Thiếu chuyên gia: Ngành đang thiếu những chuyên gia giỏi về quản lý, kỹ thuật và nghiên cứu phát triển (R&D), ảnh hưởng đến khả năng đổi mới sáng tạo.

Thiếu đầu tư vào nghiên cứu và phát triển

Việc đầu tư vào nghiên cứu và phát triển vẫn chưa được chú trọng đúng mức, làm giảm khả năng đổi mới và phát triển sản phẩm của ngành gỗ. Sự hạn chế trong nghiên cứu dẫn đến việc sản phẩm gỗ Việt Nam thiếu sự đa dạng về mẫu mã và tính năng. Đồng thời, nhiều doanh nghiệp vẫn sử dụng các mẫu thiết kế cũ, làm giảm sức hấp dẫn của sản phẩm trên thị trường quốc tế.

Định hướng ngành gỗ 2025

Ngành gỗ nói chung và gỗ công nghiệp Việt Nam nói riêng đang trải qua một giai đoạn phát triển mạnh mẽ và có những tiềm năng lớn trong tương lai. Để tiếp tục duy trì và phát triển, các chiến lược phát triển trong năm 2025 và những năm tiếp theo cần phải chú trọng vào một số yếu tố quan trọng dưới đây:

1. Tăng cường chuyển đổi số & ứng dụng công nghệ mới

Trong bối cảnh công nghiệp 4.0, việc áp dụng công nghệ hiện đại trong sản xuất gỗ sẽ là yếu tố quyết định giúp ngành gỗ Việt Nam cạnh tranh tốt hơn trên thị trường quốc tế.

• Đầu tư vào tự động hóa và sản xuất thông minh: Các doanh nghiệp cần đẩy mạnh việc áp dụng dây chuyền sản xuất tự động, máy móc CNC và công nghệ AI để tối ưu hóa quy trình sản xuất và nâng cao năng suất.
• Chuyển đổi số: Các doanh nghiệp cần áp dụng phần mềm quản lý sản xuất, phân phối và tiêu thụ, từ đó tăng hiệu quả trong việc theo dõi và phân tích nhu cầu khách hàng.

2. Phát triển sản phẩm chất lượng cao – tiết kiệm tài nguyên

Sản phẩm chất lượng và khả năng tiết kiệm tài nguyên là yếu tố cạnh tranh quan trọng trong bối cảnh nhu cầu của thị trường quốc tế ngày càng tăng cao về chất lượng và tính bền vững.

• Nâng cao chất lượng sản phẩm: Các sản phẩm gỗ cao cấp như nội thất, ván ép, gỗ công nghiệp cần được cải tiến về mẫu mã, chất lượng và độ bền để đáp ứng yêu cầu khắt khe từ các thị trường xuất khẩu.
• Sử dụng nguyên liệu bền vững: Các doanh nghiệp nên tiếp tục áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế như FSC và sử dụng gỗ từ nguồn gốc hợp pháp, bảo vệ môi trường và tài nguyên rừng.

3. Đẩy mạnh chuyển đổi xanh và bền vững

Với nhu cầu ngày càng cao của các thị trường quốc tế về tính bền vững và thân thiện với môi trường, ngành gỗ Việt Nam sẽ tiếp tục chuyển đổi sang các mô hình sản xuất xanh, đảm bảo phát triển lâu dài.

• Đảm bảo nguồn gốc hợp pháp của gỗ: Các doanh nghiệp cần tuân thủ các quy định về chứng nhận FSC, PEFC để cung cấp sản phẩm gỗ hợp pháp, bảo vệ rừng và giữ vững danh tiếng trên các thị trường quốc tế.
• Ứng dụng công nghệ xử lý gỗ thân thiện với môi trường: Phát triển các công nghệ mới giảm thiểu tác động môi trường, như sử dụng gỗ tái chế, giảm khí thải và tiết kiệm năng lượng trong sản xuất.

4. Mở rộng thị trường xuất khẩu và khai thác thị trường mới

Trong thời gian tới, ngành gỗ Việt Nam cần mở rộng và tìm kiếm thêm các thị trường xuất khẩu mới để giảm bớt sự phụ thuộc vào các thị trường truyền thống.

• Khám phá thị trường tiềm năng: Bên cạnh các thị trường lớn như Mỹ, EU và châu Á, Việt Nam có thể mở rộng sang các thị trường mới ở các khu vực như Trung Đông, Nam Mỹ và các quốc gia đang phát triển.
• Tăng trưởng thương mại trực tuyến: Các doanh nghiệp cần chú trọng phát triển các nền tảng bán hàng trực tuyến, thương mại điện tử, để tiếp cận khách hàng toàn cầu và giảm chi phí giao dịch.

5. Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao

Ngành gỗ cần đầu tư vào phát triển đội ngũ nhân lực, từ các kỹ thuật viên, kỹ sư đến đội ngũ lãnh đạo để đáp ứng nhu cầu của thị trường và ngành công nghiệp.

• Đào tạo chuyên sâu: Các cơ sở đào tạo cần cung cấp chương trình học chất lượng, giúp nhân viên có thể làm việc với công nghệ mới, đảm bảo tính cạnh tranh cho ngành.
• Thu hút nhân tài: Các doanh nghiệp cần xây dựng môi trường làm việc hấp dẫn để thu hút nhân tài, nâng cao năng lực sản xuất và sáng tạo.

6. Tăng cường liên kết và hợp tác quốc tế

Các doanh nghiệp trong ngành gỗ cần tăng cường hợp tác với các đối tác quốc tế để học hỏi, nâng cao năng lực và cùng phát triển bền vững.

• Hợp tác nghiên cứu và phát triển (R&D): Hợp tác với các tổ chức nghiên cứu quốc tế để phát triển các sản phẩm mới, ứng dụng công nghệ tiên tiến trong sản xuất.
• Hợp tác với các tổ chức quốc tế: Tham gia các tổ chức, hội chợ quốc tế để nâng cao uy tín và mở rộng cơ hội kinh doanh.

Ngành gỗ công nghiệp Việt Nam nói riêng có tiềm năng lớn để phát triển trong những năm tới. Để đạt được những mục tiêu này, các doanh nghiệp cần chú trọng vào việc áp dụng công nghệ mới, bảo vệ môi trường, và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Với chiến lược phát triển đúng đắn, ngành gỗ sẽ tiếp tục giữ vững và nâng cao vị thế trên thị trường quốc tế trong năm 2025 và các năm tiếp theo. Truy cập website ADX Plywood để cập nhật thông tin ngành gỗ nói chung và ván ép plywood nói riêng!

(Nguồn: Tham khảo từ VIFOREST, Tổng cục Hải quan Việt Nam, và Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn.)

Thông tin liên hệ

Trụ sở: Sarimi B2-00.07, Khu đô thị Sala, P. An Lợi Đông, TP Thủ Đức, HCM

Nhà máy: KCN Bắc Đồng Hới, Xã Thuận Đức, TP. Đồng Hới, Tỉnh Quảng Bình

Hotline: 0937 09 88 99 | 0902 317 486

Email: info@adxplywood.com

Fanpage: https://www.facebook.com/adxplywood